Onafhankelijk, multidisciplinair en betrouwbaar

Behandeling van acute etmoïditis volgens een protocol gebaseerd op het klinische stadium

Onderzoek
M.J. Middelweerd
R.J. Bolt
G.J. van der Burg
R.J.H.M. Kloos
F.D. Koole
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 1995;139:1291-5
Abstract
Abstract
Sluiten
Treatment of acute ethmoiditis according to a protocol based on clinical stage

To describe the results of application of a systematic treatment protocol, meant to reduce the risk of serious complications, when treating acute ethmoiditis.

Design

Prospective study.

Setting

Academic hospital of the ‘Vrije Universiteit (VU)’, Amsterdam, The Netherlands.

Method

From January 1988 to March 1994, 25 children with acute ethmoiditis were admitted to the VU hospital. Eight of them had Chandler stage I, 8 stage II, 3 stage III, 3 stage IV and 3 stage V. The treatment protocol was stepwise, based on the Chandler stages and focused on intensive antibiotic treatment in combination with surgical drainage of the ethmoid complex and (or) the orbit.

Results

All children with ethmoiditis stages I-III were cured without rest symptoms. One patient with ethmoiditis stage IV and a pre-existent lymphatic leukaemia died of pulmonary complications of a massive fungal infection, 8 months after treatment. One patient with ethmoiditis stage V finally had permanent psychomotor retardation.

Conclusion

The used treatment protocol offered the possibility to treat patients with acute ethmoiditis stepwise, depending on stage, with satisfying results. Especially the treatment result in patients with ethmoiditis stage V was good.

Samenvatting

Doel

Beschrijven van de resultaten van het toepassen van een systematisch behandelingsprotocol bij acute etmoïditis, bedoeld om de kans op ernstige complicaties te beperken.

Opzet

Prospectief onderzoek.

Plaats

Academisch Ziekenhuis Vrije Universiteit (VU), Amsterdam.

Methode

Van januari 1988 tot maart 1994 werden 25 kinderen met acute etmoïditis opgenomen in het VU-ziekenhuis. Van de kinderen hadden 8 diagnostisch Chandler-stadium I, 8 stadium II, 3 stadium III, 3 stadium IV en 3 stadium V. Het behandelingsprotocol was stapsgewijs gebaseerd op de Chandler-indeling. Intensieve antibiotische behandeling in combinatie met chirurgische drainage van het etmoïdcelcomplex en (of) de orbita stond hierbij centraal.

Resultaten

Alle kinderen met etmoïditis in stadium I-II genazen zonder restverschijnselen. Een patiëntje met een etmoïditis in stadium IV en een preëxistente lymfatische leukemie overleed 8 maanden na de behandeling aan pulmonale complicaties van een massale schimmelinfectie. Een patiëntje met een etmoïditis in stadium V (sinus cavernosus-trombose) had uiteindelijk een blijvende achterstand in de psychomotorische ontwikkeling.

Conclusie

Het gehanteerde behandelingsprotocol leidde tot de mogelijkheid om patiënten met acute etmoïditis stapsgewijs stadiumafhankelijk te behandelen met bevredigende resultaten. Vooral het behandelingsresultaat bij de patiënten met een etmoïditis in stadium V was goed te noemen.

Artikelinformatie
Aanvaard op
In print verschenen in
week 25 1995

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 1995;139:1291-5
Vakgebied
Interne vakken
KNO
Microbiologie
Auteursinformatie

Academisch Ziekenhuis Vrije Universiteit, Postbus 7057, 1007 MB Amsterdam.

Afd. Keel-, Neus- en Oorheelkunde: dr.M.J.Middelweerd, KNO-arts; R.J.Bolt, co-assistent.

Afd. Kindergeneeskunde: G.J.van der Burg, kinderarts.

Afd. Oogheelkunde: R.J.H.M.Kloos, assistent-geneeskundige; F.D.Koole, oogarts.

Contact dr.M.J.Middelweerd

Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Amersfoort, augustus 1995,

Als antibiotische therapie van acute etmoïditis stellen collega Middelweerd et al. amoxicilline met clavulaanzuur of flucloxacilline voor (1995;1291-5). Verwekkers zijn volgens de geciteerde literatuur meestal Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae en Staphylococcus aureus.

Helaas noemen de auteurs in hun overigens belangwekkende artikel niet welke micro-organismen bij hun patiënten zijn geïsoleerd en of deze gevoelig waren voor de toegepaste antibiotica. Wel moest bij twee patiënten in tweede instantie geopereerd worden wegens onvoldoende reactie op de gegeven antibiotica. Was hier resistentie in het spel? Werd gekweekt en wat werd gevonden?

Naar mijn mening zal de primaire antibioticakeus altijd gesteund en geleid moeten worden door kweek en gevoeligheidsbepaling van de verwekker(s). Zo nodig kan dan bijgestuurd worden. Dit is bij dergelijke ernstige ziektebeelden niet te veel gevraagd.

Mensen kunnen gekoloniseerd zijn met resistente bacteriën, bijvoorbeeld meticilline-resistente S. aureus. Ook kunnen patiënten overgevoelig zijn of worden voor de aanbevolen betalactam-antibiotica. Wat is dan de (blinde) keus?

In het behandelschema in tabel 3 wordt gesproken van breed-spectrum-antibiotica; flucloxacilline echter heeft een smal spectrum.

J. de Jong
M.J.
Middelweerd

Hilversum, september 1995,

Met belangstelling lazen wij de reactie van collega De Jong, medisch microbioloog. De twee patiënten die onvoldoende reageerden op de ingestelde antibiotische therapie en daardoor alsnog chirurgisch moesten worden behandeld, toonden in de kweek van het neussecreet groei van Haemophilus influenzae, gevoelig voor amoxicilline.

Er wordt bij patiënten met acute etmoïditis standaard een neuskweek ingezet, vóór de te starten antibiotische therapie. Tevens wordt in geval van een operatie materiaal (pus of etmoïdmucosa) voor kweek verzonden. Uiteraard wordt antibiotische therapie gestart zonder de kweekuitslag af te wachten, gezien de ernst van het ziektebeeld. Overigens is het zo dat een neuskweek zeker niet altijd representatief is voor wat uiteindelijk als pathogeen uit de sinus gekweekt wordt.

Als middel van (blinde) keuze bij patiënten met een penicillineallergie heeft een combinatie van erytromycine en gentamicine onze voorkeur, totdat de kweekuitslag en het resultaat van de gevoeligheidsbepaling bekend zijn.

M.J. Middelweerd