‘Artsenwereld geen goede afspiegeling maatschappij’

Nieuwsbeeld

Migratieachtergronden binnen alle medisch specialismen in Nederland in 2021

Per medisch specialisme verschilt het percentage artsen met een migratieachtergrond sterk. Zo heeft bijna de helft van de cardiothoracale chirurgen een migratieachtergrond, tegenover zo’n 14% van de artsen verstandelijk gehandicapten. Over het geheel genomen is de medisch-specialistische wereld wat migratieachtergrond betreft geen goede afspiegeling van de maatschappij. Dat concluderen Lianne Mulder (Amsterdam UMC) en collega’s op basis van informatie uit het BIG-register (Lancet Reg Health Eur. 2023; online 12 oktober).

Mulder en collega’s vroegen zich af welke geneeskundestudenten de meeste kans hebben om arts of medisch specialist te worden. Om dat uit te zoeken, gebruikten zij gegevens van het CBS over alle 4503 eerstejaars geneeskundestudenten in Nederland in de periode 2002-2004. Vervolgens analyseerden ze de invloed van verschillende factoren, waaronder migratieachtergrond, sociaal-economische status en sekse, op het ingeschreven staan als medisch specialist in het BIG-register in 2021.

De onderzoekers keken ook naar de gehele poule van de in 2021 in Nederland geregistreerde basisartsen (n = 76.845) en medisch specialisten (n = 49.956) om de factoren te analyseren die van invloed zijn op de kans om als basisarts medisch specialist te worden. Daarnaast brachten ze de migratieachtergronden van artsen binnen alle medische specialismen in Nederland in kaart. Die resultaten zijn te zien in de grafiek.

De onderzoekers concluderen op basis van hun cohortdata onder meer dat vrouwelijke geneeskundestudenten een grotere kans hadden om arts te worden, en dat artsen met bepaalde migratieachtergronden een lagere kans hadden om specialist te worden. Basisartsen met een Turkse of Marokkaanse migratieachtergrond hebben landelijk gezien de kleinste kans om medisch specialist te zijn, waarmee ook specialismen buiten het ziekenhuis worden bedoeld.

Van alle artsen die in 2021 met een ziekenhuisspecialisme in het BIG-register stonden, had 23,7% een migratieachtergrond. Dat lijkt in lijn met het percentage mensen met een migratieachtergrond in de algemene bevolking – 25,2% in 2022 – maar bepaalde groepen mensen zijn ondervertegenwoordigd onder de medisch specialisten. Zo heeft 4,8% van de Nederlanders een Turkse of Marokkaanse migratieachtergrond, terwijl dat voor slechts 1,2% van de medisch specialisten geldt.

Om ervoor te zorgen dat de medisch-specialistische wereld een betere afspiegeling wordt van de maatschappij, pleit eerste auteur Lianne Mulder voor aanpassing van de selectieprocedure voor vervolgopleidingen. ‘Die selectieprocedures zijn nu weinig transparant, blijkt uit promotieonderzoek van Lokke Gennissen. Het zou goed zijn als er in Nederland een nationaal aanmeldsysteem kwam voor de vervolgopleidingen tot medisch specialist, zoals die er ook is voor de opleiding tot huisarts. Bij de selectie van aiossen kan dan ook rekening worden gehouden met factoren als sociaal-economische status, migratieachtergrond en sekse.’

Daarbij tekent Mulder wel aan dat de verhouding van de verschillende factoren per specialisme bekeken zou moeten worden. ‘Over het algemeen geldt: hoe representatiever de beroepsgroep, hoe beter de kwaliteit van de zorg. In verschillende specialismen zijn verschillende groepen echter sterk ondervertegenwoordigd. De data uit dit onderzoek kunnen bijdragen aan een werving- en selectiebeleid dat de representativiteit van elk specialisme bevordert.’