Dat is nog een brug te ver

Alleen antibiotica voor appendicitis?

Opinie
Wouter J. Bom
Marja A. Boermeester
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2019;163:D3510
Abstract

Waar vroeger vaak het mes werd getrokken bij de meeste abdominale infecties, zijn er nu ziektebeelden waarbij wordt gekozen voor niet-chirurgische therapie. Zo is een sigmoïdresectie als behandeling voor ongecompliceerde diverticulitis lang geleden al verlaten, aangezien behandeling met antibiotica werd gezien als een beter alternatief. Sinds kort zet deze beweging zich door naar alleen observeren, zonder antibiotica. Wat is de trend in de behandeling voor appendicitis?

Over de aanpak van een appendicitis wordt anders gedacht dan over de aanpak van een diverticulitis. Chirurgen en patiënten worden verondersteld blij te zijn met een appendectomie als behandeling voor appendicitis, het is immers een kleine ingreep. Toch is er ook in het geval van appendicitis al twee decennia een langzame opmars van de niet-chirurgische behandeling, sinds in 1995 de eerste gerandomiseerde studie naar de conservatieve behandeling van appendicitis werd gepubliceerd.1

Voordelen van antibiotica

In een recente systematische review van 5 gerandomiseerde trials bedroeg het gepoolde percentage ernstige complicaties 4,9% in de antibioticagroep versus 8,4% in de operatieve groep; voor kleinere complicaties was dit 2,2% versus 12,5%.2 Dit was geen significant verschil, maar toonde ook zeker geen nadelig effect van antibiotische behandeling. Het gerandomiseerde onderzoek dat elders in dit tijdschrift wordt besproken, uitgevoerd bij 530 patiënten, liet zien dat complicaties van een appendectomie minder vaak optraden bij de…

Auteursinformatie

Amsterdam UMC, locatie AMC, afd. Chirurgie: drs. W.J. Bom, arts-onderzoeker; prof.dr. M.A. Boermeester, chirurg.

Contact M.A. Boermeester (m.a.boermeester@amc.uva.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: er zijn mogelijke belangen gemeld bij dit artikel. ICMJE-formulieren met de belangenverklaring van de auteurs zijn online beschikbaar bij dit artikel.

Auteur Belangenverstrengeling
Wouter J. Bom ICMJE-formulier
Marja A. Boermeester ICMJE-formulier
Antibiotica als alternatief voor appendectomie?
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Geachte collegae,

Met interesse las ik uw artikelen in het NTvG.

Of het vermelden van de resultaten als het percentage recidief of percentage genezing na antibiotische behandeling een (semantische) discussie is die zich het beste laat vertalen met de schijnbare tegenstelling ’het glas is halfvol versus het glas is half leeg’ is onterecht. De onderbouwing van deze stelling komt wel in de buurt, maar valt weg in de theorie van choice-blindness van Petter Johansson.

De prospecttheorie van Daniël Kahneman stelt dat een verlies zwaarder weegt dan winst. En dat mensen een afkeer van verlies hebben. De verlies/winst-ratio is daarbij tussen de anderhalf en tweeënhalf.

Tevens zijn (behandel)doelen referentiepunten die een priming-effect bevatten. Beide hebben zeer grote invloed op de uiteindelijke beslissing/handeling. Niet zozeer de uitkomsten en het rationele denken als wel de ervaring van deze uitkomsten en daarmee hoe deze informatie wordt aangeboden heeft grote invloed op de uiteindelijke (subjectieve) beleving en de uiteindelijke handeling.

De prospecttheorie van de Nobelprijswinnaar Daniël Kahneman wordt helaas te weinig of geheel niet onderwezen aan de medische faculteit.

Deze theorie heeft in de gedragskunde en met name in de gedragseconomie grote invloed.

Mensen blijken namelijk niet rationeel te beslissen zoals het gedragsmodel van Bernoulli stelt die geen rekening houdt met de invloed van een referentiepunt.

Het raadsel waarom een begrip als utiliteit van uitkomsten dat kwetsbaar is voor voor de hand liggende tegenvoorbeelden het zolang uithoudt kan alleen maar worden verklaard op grond van een zwakte in het denken van wetenschappers. Dit is een blindheid die wordt veroorzaakt  door acceptatie van een  theorie.

Een mooi voorbeeld is het volgende raadseltje: Raad waar ik sta op aarde: ik loop 10 km naar het zuiden, dan loop ik 10 km naar het westen en vervolgens loop ik 10 km naar het noorden. Ik kom op mijn vertrekpunt weer uit. Waar ligt mijn startpunt?

J.H. Gadellaa, apotheekhoudend huisarts, Nagele

Ref.

Kahneman, Daniel; Tversky, Amos (1979). "Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk" . Econometrica. 47 (2): 263. ISSN 0012-9682. doi:10.2307/1914185.

Petter Johansson, L Hall, S Sikström, A Olsson  Failure to detect mismatches between intention and outcome in a simple decision task- Science, 2005 - science.sciencemag.org

Kahneman Daniël: Thinking, fast and slow ISBN 978 90 470 0900 9

Gadellaa J.H. DEPENISVANJEZUS ISBN 9789462541979

Geachte collega,

Dank voor uw reactie en interessante visie. We zijn het deels met u eens. Dit wordt onder andere mooi gedemonstreerd in de experimenten van Dan Ariely, beschreven in zijn behavioral economics boeken. The Upside of Irrationality bespreekt bijvoorbeeld experimenten die de theorie ondersteunen dat verlies zwaarder weegt dan winst. Maar gaat vooral over materiële zaken en is minder uitgezocht voor complicaties van een behandeling. Bovendien ziet de patiënt hier als individu niet zo duidelijk de winst of het verlies, omdat hij/zij geen vergelijk heeft.

Wij gaan er van uit dat we op basis van de reeds bekende resultaten in de literatuur een shift zal plaats vinden van een chirurgische behandeling naar een conservatieve behandeling voor ongecompliceerde appendicitis, net zoals deze shift er is geweest bij ongecompliceerde diverticulitis. Wel zijn we van mening dat er een aantal belangrijke hordes genomen moeten worden, voordat dit breed opgepakt wordt.

NB: Het antwoord op uw raadseltje is de Noordpool.

Met vriendelijke groet,

Marja Boermeester en Wouter Bom