Behandeling van obstipatie in de palliatieve fase

Conflict of interest: none declared. Financial support: none declared.

Constipation is a common problem with a considerable negative impact on quality of life in patients who receive palliative care. Over 35% of patients with heart failure, chronic obstructive pulmonary disease or cancer have constipation.
In the palliative phase constipation often has multiple causes.
Treatment of constipation consists of both medical treatment with laxatives and non-medical treatment. A specific recommendation for the use of laxatives cannot be made because of the lack of comparative trials. The choice of what laxative to use can only be made on the basis of clinical experience, mechanism of action, personal preference of the patient and costs.
Prophylactic use of laxatives is indicated to prevent constipation when initiating constipation inducing medication such as opioids.
In treatment-resistant constipation prucalopride, colchicine or misoprostol may be effective.
Opioid-antagonists such as naloxone and methylnaltrexone are effective in patients with persistent opioid-induced constipation despite the use of laxatives.

Samenvatting

Obstipatie is bij patiënten die een palliatieve behandeling ondergaan een vaak voorkomend probleem met een grote, negatieve invloed op de kwaliteit van leven. Ruim 35% van de patiënten met hartfalen, chronisch obstructief longlijden of kanker heeft obstipatie.
In de palliatieve fase is obstipatie vaak multifactorieel bepaald.
De behandeling van obstipatie is zowel medicamenteus met laxantia als niet-medicamenteus. Bij gebrek aan vergelijkende onderzoeken kan een specifieke keuze voor een laxans slechts op grond van klinische ervaring, werkingsmechanisme, voorkeur van de patiënt en kosten worden gemaakt.
Profylactisch gebruik van laxantia is aangewezen ter voorkoming van obstipatie bij starten van obstipatie-inducerende medicatie zoals opioïden.
Bij therapierefractaire obstipatie kunnen prucalopride, colchicine of misoprostol effectief zijn.
Opioïdantagonisten zoals naloxon en methylnaltrexon zijn effectieve middelen bij aanhoudende opioïdgeïnduceerde obstipatie ondanks het gebruik van laxantia.