Oog voor de mens?

In patiëntencontacten zijn we voortdurend bezig onze aandacht te verdelen. De zieke, de ziekte, de behandeling, de context van de patiënt: allemaal hebben ze tijd en aandacht nodig. Dat geldt ook voor de bijkomende administratie. Sinds de invoering van elektronische patiëntendossiers schrijven we meer op. Volgens onderzoek van Nivel zijn de dossiers completer en daardoor van betere kwaliteit. Maar wat ís eigenlijk kwaliteit? We besteden veel tijd aan het beschrijven van de ziekte, de diagnostiek en de behandeling. Maar verliezen we daarbij de mens met de ziekte niet uit het oog?

Iedereen kent wel de collega’s die in hun dossier standaard plek inruimen voor de vaste vakantiebestemming, de hond, of de zangclub van de patiënt. Anderzijds zijn er ook artsen die zich liever beperken tot de technische zaken rondom ziekte en behandeling. Ik ging als dochter mee naar de oogarts omdat mijn vader problemen had met zijn cornea, na een gecompliceerde staaroperatie. Het gesprek ging over een hoornvliestransplantatie, waarbij vooral technische details, succespercentages, en complicaties aan de orde kwamen. Maar had de oogarts ook in de gaten wat de operatie voor mijn vader als mens zou betekenen? Wat hij wilde zien met het oog, en wat hij nu miste, dat kwam niet aan de orde. Terwijl het mij relevant leek dat door een CVA zijn overzicht en concentratie beperkt waren en lezen daardoor niet meer lukte. Ik denk dat mijn vader vooral hoopte na de operatie de vogels in de tuin weer te zien.

Durf als arts je vertrouwde rol los te laten

Het verlangen om als mens gezien te worden, klinkt door in de literatuur rondom patiëntervaringen. Dat geeft een duidelijk beeld: patiënten hebben behoefte aan een persoonsgerichte benadering. In dit tijdschrift laten we zien hoe de ziektelastmeter (D8512) hier praktisch bij kan helpen. Maar persoonsgerichte zorg vraagt om méér dan een tool. Het betekent ook dat je als arts je vertrouwde rol durft los te laten en bewust de stap naar de ander zet, dwars door alle technische innovaties en administratieve druk heen. Dat is een uitdaging die niet mag ondersneeuwen in deze tijd.