Het syndroom van Austrian: een patiënt met meningitis, pneumonie en endocarditis

Klinische praktijk
Catrien A. Schimmelpenninck
Ivo R. Henkens
Christianne S.J. Duchateau
Marjolijn van Buren
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A1480
Abstract

Samenvatting

Een 62-jarige man met fors alcoholgebruik in de voorgeschiedenis, presenteerde zich met atypische neurologische verschijnselen. De diagnose ‘bacteriële meningitis’, veroorzaakt door Streptococcus pneumoniae, werd een dag later gesteld. Ondanks antibiotische behandeling ontstond het beeld van decompensatio cordis en multi-orgaanfalen. Hij had tevens een endocarditis met insufficiënte mitralis- en aortakleppen. Later waren er ook aanwijzingen voor een pulmonale locatie van de infectie. Omdat de ontstane hemodynamische situatie onhoudbaar was, werd besloten tot dubbele hartklepvervanging, ondanks het extreem hoge operatierisico en de extracardiale infectiehaarden die met leukocytenscintigrafie werden aangetoond. Patiënt overleed postoperatief. De combinatie van meningitis, pneumonie en endocarditis op basis van de S. pneumoniae wordt het syndroom van Austrian genoemd. Dit syndroom komt zelden voor en heeft vaak een ernstig beloop. Het houdt sterk verband met asplenie, functionele asplenie of hyposplenie, zoals dat voorkomt bij alcoholabusus. Vroege herkenning en een combinatie van antibiotische en chirurgische behandeling is essentieel.

Auteursinformatie

HAGA Ziekenhuis, Den Haag.

Afd. Interne Geneeskunde: drs. C.A. Schimmelpenninck, coassistent (tevens Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden); dr. I.R. Henkens, arts in opleiding tot cardioloog (tevens afd. Hartziekten, LUMC, Leiden.); dr. M. van Buren, internist-nefroloog.

Afd. Radiologie en Nucleaire Geneeskunde: drs. C.S.J. Duchateau, nucleair geneeskundige.

Contact C.A. Schimmelpenninck (caschimmelpenninck@gmail.com)

Verantwoording

Bas C. ter Meulen, neuroloog, droeg bij aan dit artikel.
Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld.
Aanvaard op: 31 januari 2010

Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Geachte collega's,

Een wat late reactie maar ik las met verbazing uw casus en uw argumentatie over het niet geven van antbiotica omdat uw patiënt geen zieke indruk maakte. Essentieel lijkt mij dat het sepsissyndroom wordt herkend op de SEH. Bij verdenking op een infectie is vraag 1 of er een SIRS-syndroom is. Een sterke verdenking op een infectie in combinatie met een SIRS betekent dat uw patient een sepsis heeft. Als ik de casus lees zie ik een patient op de SEH die beschijft koorts te hebben gehad met een tachycardie, een leukocytose en forse ontstekingsparameters waarbij u een spondylodiscitis als werkdiagnose heeft. Er was dus sprake van een sterke verdenking op een sepsis. Sterker nog, uw patient had ook nog een trombopenie en een kreatininestijging en strikt genomen was er al sprake van sepsis met multiorgaan falen. De mortaliteit van een dergelijke presentatie is niet gering en zal ergens tussen de 10 en 20% liggen. Niet weten waar de infectie precies zit betekent in geval van een sepsispresentatie mi niet dat antibiotica kan worden onthouden. Achteraf praten is natuurlijk erg makkelijk maar de belangrijkste les uit uw casus is mijns inziens de adequate herkenning van een sepsis.

Gijs Landman, arts-assistent in opleiding tot internist