Verzamelen

Als jongen van een jaar of 9 verzamelde ik soldaatjes. Groene of grijze mannetjes voorzien van vervaarlijk uitziende geweren die ik op de vloer naast mijn bed neerstalde. Hele veldslagen heb ik nagespeeld. Als zo vaak ging het niet om het winnen, maar om het spel en om de verzameling. Hoe meer kleine groene soldaatjes hoe beter. Ik was niet de enige verzamelaar: mijn buurjongens spaarden voetbalplaatjes en weer anderen stickers. Nu ik dokter ben zie ik om mij heen dat het niet anders is. Ook in de huidige geneeskunde is de verzamelwoede toegeslagen. Voor onderzoekers telt het principe ‘één patiënt is geen patiënt’. Hoe meer gegevens, hoe beter.

In Nederland hebben we de laatste jaren hard gewerkt aan het samenbrengen van patiëntgegevens in grote databases. Er zijn prachtige voorbeelden uit de huisartsgeneeskunde, de gynaecologie, en ook het Nederlandse initiatief rond pancreatitis is breed bekend. Er is ook wel wat voor te zeggen om al die gegevens bij elkaar te brengen. Op die manier kun je patronen zichtbaar maken die niet te zien zijn bij observatie van de individuele patiënt. In dit tijdschrift vindt u een mooi voorbeeld. Veerle Nuij, student geneeskunde, heeft samen met haar begeleiders gewerkt aan het samenstellen van het Delta-cohort (A7119). Dit is een verzameling patiënten met een ontstekingsziekte van de darm zoals colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn. Het in beeld brengen van deze patiënten moet ons veel kunnen leren over het biologische gedrag van deze darmziekten. En dat blijkt: opvallend veel patiënten hadden bij het stellen van de diagnose al een gecompliceerde darmontsteking met fistels of stenosen. Het is van groot belang om deze patiënten te blijven volgen teneinde hun ziekte beter te leren te begrijpen.

Kunnen we dan met medicijnen het ziektebeloop beïnvloeden? Sanne van der Wiel en haar collega’s denken van wel (A7589). In een lezenswaardige bijdrage illustreren zij hoe het denken over behandeling is veranderd. Het oude principe ‘bij verergering iedere keer weer een tabletje meer’ is verlaten. Nu wordt er samen met de patiënt afgestemd wat er verbeterd kan worden en hoe. Bij diabetes mellitus is het niet anders (A7722). Alle aandacht ging tot voor kort uit naar het verlagen van de suikerwaardes. We hebben een laag HbA1c verheven tot de heilige graal. Vergeten leek wel dat intensieve insulinebehandeling ook leidt tot meer hypoglykemieën. Uit gegevens van een groot Amerikaans cohort blijkt dat hypoglykemieën vaak voorkomen en leiden tot opnames in het ziekenhuis. Bastiaan de Galan pleit ervoor om de insulineteugels bij sommige diabeten wat meer te laten vieren. Een prima advies, waarmee de resultaten uit de grote verzameling teruggebracht worden tot het individu: uw patiënt.