Late gevolgen van oncologische behandeling bij kinderen

- The risk of late effects of cancer treatment in children is higher than that after treatment during adulthood.

- The late effects of chemotherapy are proportional to the dosage and those of irradiation to the size of the radiation field, fractionation and dose.

- Irradiation may lead to impaired growth of bone and soft tissues, cranial irradiation to pituitary deficiencies, alopecia and impaired cognitive function, irradiation of the neck to altered thyroid function, thoracic irradiation to diminished pulmonary function and cardiovascular morbidity, radiation therapy of the abdomen to infertility in females, impaired renal function and chronic enteritis.

- Chemotherapy-induced damage is more organ-specific. Well-known cardiotoxic agents are the anthracycline derivatives. Restricted pulmonary function is seen after treatment with bleomycin and nitrourea derivatives. Several antineoplastic agents are gonadotoxic in men. Nephrotoxic agents are cisplatin and ifosfamide.

- The cumulative relative risk of developing a second primary neoplasm is 3,8-6,9 after a follow-up period of 25 years. Alkylating agents and the topoisomerase inhibitors are known to increase the risk of haematologic malignancy, while radiation therapy is associated with bone, soft tissue, thyroid, breast, brain and gastrointestinal malignancies.

Samenvatting

- De kans op langetermijngevolgen is na een oncologische behandeling op de kinderleeftijd groter dan na behandeling op volwassen leeftijd.

- De late effecten zijn bij chemotherapie dosisafhankelijk en bij radiotherapie afhankelijk van de grootte van het bestralingsveld, de fractionering en de dosis.

- Na bestraling kan een gestoorde groei van het skelet en de weke delen optreden, na schedelbestraling kunnen zich hypofysaire deficiënties, alopecia en verminderd cognitief functioneren voordoen, na bestraling van het hoofd-halsgebied afwijkingen van het schildkliermetabolisme, na thoraxbestraling verminderde longfunctie en cardiovasculaire morbiditeit en na buikbestraling verminderde fertiliteit bij vrouwen, een afgenomen nierfunctie en een chronische bestralingsenteritis.

- Late schade door chemotherapie is orgaanspecifieker. Cardiotoxisch zijn met name de antracyclinederivaten. Restrictieve longfunctiestoornissen kunnen zich voordoen na behandeling met bleomycine en de nitrosureumderivaten. Verschillende chemotherapeutica zijn toxisch voor de mannelijke gonadale functie. Nefrotoxisch zijn cisplatine en ifosfamide.

- Het cumulatieve relatieve risico op een nieuwe primaire tumor na een follow-upperiode van 25 jaar is 3,8-6,9. Alkylerende middelen en de topo-isomeraseremmers induceren hematologische maligniteiten. Bestraling wordt in verband gebracht met bottumoren, wekedelensarcomen, schildklier-, borst-, hersen- en gastro-intestinale tumoren.

Artikelinformatie

Aanvaard op

28 augustus 1997

7 oktober 1998

In print verschenen in

week 40 1998

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 1998;142:2191-5

Vakgebied

Interne vakken

Kindergeneeskunde

Kanker

Auteursinformatie

Academisch Medisch Centrum, Amsterdam.

Afd. Medische Oncologie: mw.J.Heikens, internist (thans: Wilhelmina Ziekenhuis, Europaweg Zuid 1, 9401 RK Assen); R.Somers en dr. P.J.M.Bakker, internisten-oncologen.

Afd. Radiotherapie: F.Oldenburger, radiotherapeut-oncoloog.

Emma Kinderziekenhuis AMC, afd. Kinderoncologie, Amsterdam.

Dr.H.Behrendt, kinderarts-oncoloog; mw.N.E.Langeveld, researchverpleegkundige.

Contact mw.J.Heikens

Verantwoording

Mede namens de overige leden van de werkgroep Late Effecten Kindertumoren: mw.dr.F.E.van Leeuwen, dr.H.van der Lelie, prof.dr. C.H.N.Veenhof en prof.dr.P.A.Vo?te.